Last Updated on 23 Şubat 2025 by Aslıhan Demiralay
The Professor and the Madman
Deli ve Dahi orijinal adıyla The Profesor and the Madman 2019 yılında gösterime giren gerçek bir olaya dayanan etkileyici bir drama.
Bir yandan İngilizce öğrenmeye çalışan herkesin haberdar olduğu Oxford Sözlüğünün yazılması sırasında yaşananlar anlatılırken bir yandan da politik oyunlar, arkadaşlık ve çalışma azmi üzerine söyleyecek sözleri olan bir film.
Deli ve Dahi Filminin Konusu
İranlı yönetmen Farhad Safinia’nın yönettiği film de Mel Gibson ve Sean Penn baş rolde. Ayrıca dizilerden ve filmlerden tanıdığımız bir çok usta İngiliz oyuncu da filmde rol alıyor.
Filmin açılış sahnesinde Sean Penn’in canlandırdığı William Minor’ı bir adamı silahıyla kovalarken görüyoruz. Çok geçmeden de adamı kendi evinin kapısında eşinin gözleri önünde vurur.
Ancak mahkeme William Minor’ın akıl sağlığının yerinde olmaması sebebiyle akıl hastanesine yatırılmasına karar verir.
Bu arada Mel Gibson’ın canlandırdığı James Murray’la tanışıyoruz. Aile babası ve bir çok dile hakim olan dahi düzeyinde ki bu adam Oxford Sözlüğünün yazı kurulunun başına getirilir.
Sözlük yazılmaya başlandıktan sonra, yapılan işin kapsamı nedeniyle Murray gönüllülerin de bu işe katkı verebileceğini düşünür. Akıl hastanesinde ki Minor’da bu durumdan haberdar olur ve çalışmaya başlar.
İkili arasında zamanla birbirlerini görmeden bir dostluk başlar. Devasa Oxford Sözlüğü’nün yazım aşamasını anlatan etkileyici bir drama.
Deli ve Dahi Filmi ile İlgili Teknik Ayrıntılar
Müzik ve Ses Tasarımı: Filmin müzikleri, hikayenin duygusal tonunu desteklemek amacıyla özenle seçildi. Müzik, filmin ağır ve dramatik tonunu desteklerken, karakterlerin içsel çatışmalarını ve hikayenin melankolik yanını ön plana çıkardı.
Projenin Başlangıcı: Mel Gibson, Simon Winchester’ın “The Surgeon of Crowthorne” kitabının haklarını 1999 yılında satın aldı. Ancak projenin hayata geçirilmesi yaklaşık 20 yıl sürdü ve film 2019’da izleyiciyle buluştu.
Yönetmen ve Senaristler: Filmin yönetmenliğini Farhad Safinia (P.B. Shemran) yaparken, senaryoyu Safinia ve Todd Komarnicki birlikte kaleme aldı.
Çekim Mekanları ve Atmosfer: Film, 19. yüzyıl Londra’sının atmosferini yansıtmak için titizlikle seçilen mekanlarda çekildi. Londra’nın karanlık sokakları, Broadmoor akıl hastanesi ve Oxford Üniversitesi gibi mekanlar, dönemin ruhunu yansıtacak şekilde detaylı bir prodüksiyon tasarımıyla canlandırıldı.
Prodüksiyon Tasarımı ve Kostümler: Dönemin estetiğini yansıtmak amacıyla, kostüm ve set tasarımlarında 19. yüzyıl İngiltere’sinin detaylarına sadık kalındı. Bu, izleyicinin hikayeye daha derinlemesine dalmasını sağladı.
Oyunculuk Performansları: Mel Gibson ve Sean Penn, karakterlerinin derinliklerini yansıtmak için yoğun bir hazırlık sürecinden geçti. Özellikle Sean Penn’in Dr. William Chester Minor karakterini canlandırırken sergilediği performans, eleştirmenler tarafından takdir edildi.
Filmde ayrıca Eddie Marsan, Natalie Dormar, Jennifer Ehle ve Steve Coogan gibi tanınan oyuncular da yer alıyor.
Filmin IMDB puanı:7,3.


Deli ve Dahi Filminin Karakterlerinin Gerçek Hayat Öyküleri
Filmde de anlatıldığı üzere William Minor, Yale Üniveristesi’nden mezun bir cerrahtır ve Amerikan İç Savaşı’nda orduda askeri doktor olarak hizmet verir. Ancak savaşta yaşananların travması akıl sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yapan adam ordudan emekli olduktan sonra İngiltere’ye yerleşir.
Sözlük çalışmaları ile kendine bir amaç edinen Minor ve Murray arasında bir dostluk gelişir. Filmde sanki daha çabuk tanışıyor gibi görünseler de bir çok kaynakta 7 yıl sonra yüz yüze karşılaştıklarına dair ifadeler var. Açıkçası bunu teyit etmek pek mümkün değil.
Film bir yandan farklı dünyalarda iki adamın dostluğunu anlatırken bir yandan Minor’ın akıl hastanesinde ki tedavi yönteminin bazı olumsuz yönlerini de gösteriyor.
Ayrıca Minor’ın vurduğu adamın dul karısına karşı beslediği hisler onun suçluluk duygusunu artırmanın yanında akıl sağlığına da oldukça zarar veriyor. Murray’ın kendi penisini kesmesi de tedavi şeklinin ağırlaşmasına neden olur.
İlerleyen dönemde hastaneden kurtarılması için sınır dışı edilen Minor ülkesine döner. Burada kendisine şizofreni tanısı konur ve tedavisine devam edilir. 1920 yılında hayatını kaybeder.
James Murray ise bütün politik oyunlara rağmen sözlüğün başında kalmaya devam eder 1908 yılında Kraliçe tarafından Sir unvanına layık görülür. 1915 yılında hayata gözlerini yumar.

