Last Updated on 25 Ocak 2022 by Aslıhan Demiralay
Rosetta-1999
Rosetta; Jean-Pierre ve Luc Dardenne Kardeşlerin 1999 yapımı uzun metrajlı filmi.
Dardenne kardeşlerin La Promesse imzalı filminden sonra başarı istikrarını bozmadan çektiği Rosetta; Cannes’da Dardenne kardeşlere en iyi yönetmen ödülünü, Émilie Dequenne’ye ise en iyi kadın oyuncu ödülünü kazandırdı. Emilie Deqeunne’nin ilk filmi olmasına rağmen gösterdiği performans ayakta alkışlanmayı hak ediyor. Aynı zamanda Rosetta filminden önce Dardenne kardeşler, başarısız sayılan birkaç kısa film girişiminde bulunmuş, buradan edindikleri tecrübe ile daha sonra pozitif anlamda bir ivme yakalamayı ve festivallerde sıklıkla anılmayı başardılar.
Filmde, genç Rosetta’nın iş hayatında yaşadığı sorunlar, annesiyle arasındaki çatışmalar ve Rosetta’nın psikolojik buhrana sürüklenmesi konu ediliyor. Karavan parkında barınan, yaşamın izbe köşesine terk edilmiş, kendisini topluma kabul ettirmek için çabalayan Rosetta’nın, tükenmeyen enerjisini ve hayata karşı açtığı savaşı Dardenne kardeşler seyirciye başarılı bir şekilde sunuyor.
Kameranın dinamik bir şekilde Rosetta’yı adeta gölgesi gibi takip etmesi seyirci ve ana karakter arasında interaktif bir ilişki oluşturuyor. Rosetta’nın hikâyede sürekli devinim halinde olması karakterde fütüristik bir tasvir oluşturuyor. Bu çekim tekniğinin ardında, Dardenne kardeşlerin sinematografik temelinin belgesellere dayandığı gerçeği yatıyor. Filmlerinde kullandıkları birçok inovatif planın çıkış noktası belgeselle olan bağlarına dayanıyor.
“Belgeselle olan ilişkimizden ötürü bir kişiyi çekelim ama ona hâkim olmayalım, diye düşünüyoruz. Örneğin Rosetta’nın nereye gideceğini bilmiyoruz. Kendisi de bilmiyor. Biz de onu takip edelim, arkasında olalım diye düşündük. Savaş kamerası gibi, onu takip edelim istedik. O sağa giderse kamera da sağa gitsin, sola giderse kamera da sola gitsin.“
Annesinin alkole olan bağlılığı ve erkeklerle olan birlikteliği Rosetta’nın başarısız olan iş deneyimleriyle birleşince karakterin yaşama olan inancı her geçen gün daha da azalarak onu intihara kadar sürükler. Fakat intihar etmenin dahi belirli bir ücreti vardı. Rosetta’nın yumurta haşlayıp yemesi ve daha sonra ocağın gazını açık bırakıp annesini ve kendisini öldürme çabası aslında karakterin son akşam yemeği diyebiliriz. Rosetta’nın zihinsel olarak kozmik boyuttan kopup ölmesi ve daha sonra tüpün bitmesi ile dirilmesi post modern bir Jesus Woman tasviri oluşturuyor seyircide.
Kapitalist sisteminin bireyler üzerindeki acımasız üstünlüğünü gözler önüne seren film, aynı zamanda emek gücünün kolay tüketilebilirliğini gözler önüne seriyor. Endüstrileşen iş gücü içerisinde bireylerin de birer demir konstrüksiyon olarak benimsenmesi, kişilerin üzerine mekanik birer üretim aracı ve hiper materyalist yaftası yapıştırıyor. Rosetta kapitalist-emperyalist sistemin içerisine girip kendisini benimsemek için elinden gelen her şeyi yapıyor. Deneme süresi dolduğu zaman kendisini odaya kapatması, un çuvalına narin bedeniyle bütün gücüyle sarılması Rosetta’nın toplumdan izole edilmesini sindiremeyip başkaldırmasının birer dışavurumu. Yönetmenler birçok filmde zaten topluma yabancılaşma motifi sıklıkla işledi. Dardenne’ler birey üzerinden toplumsal sinema tasviri oluşturdular. Dardenne kardeşler genel itibariyle alt sınıfın yaşadığı problemleri ve iç sıkıntıları filmlerine sıklıkla yansıttılar. Sistemin içerisine giremeyen Rosetta yaşadığı trajik yaşama son vermek ister fakat o sırada sistem yeniden kendisini hatırlatır, tüpün gazı bitmiştir…
“Filmi çektiğimiz zaman ilk amacımız mücadeleci, savaşçı bir kadın portresi yaratmaktı. Öyle biri ki eğer bir iş bulup topluluğun bireylerinden biri haline gelemezse öleceğine inanıyor.”
Rosetta Filmi Son Söz
Belçika gibi gelişmiş Avrupa ülkesinde kapitalist sistem eleştirisi yapmak yadırganabilir. Fakat bunu Haneke ve Loach gibi yönetmenlerin de yaptıklarını söylersek Dardenne kardeşlerin yalnız olmadığını belirtmiş oluruz. Coğrafyanın önemi olmadığını, sistem eleştirisinin totaliter boyutta küresel bir sorun teşkil ettiğini ve bu kaygıyla yapılan filmlerin birçok etnik kökeni ortak paydada buluşturduğunu söyleyebiliriz. Gelir düzeyinin dengesiz dağıtılması, işçi sınıfının emek gücünün sömürülmesi, devlet organlarının işlevselliğinin yitimi ve benzeri birçok olumsuz endüstri normları Dardenne kardeşlerin başlıca irdeledikleri sorunlar oldu.
Toparlamak gerekirse hayata kendisini ve annesini kabul ettirmeye çalışan kapital sistemin içine girip orada mayalanmak için cılız bedeniyle var gücüyle savaşan genç bir kızın portresine tanık oluyoruz.
Rosetta Filmi Teknik Ayrıntılar
Yönetmen: Jean-Pierre ve Luc Dardenne
Senaryo: Jean-Pierre ve Luc Dardenne
Oyuncular: Émilie Dequenne, Fabrizio Rongione, Anne Yernaux, Olivier Gourmet
Yapım: Fransa ve Belçika ortak yapımı.
IMDB puanı: 7,5.
Tomatometer Puanı: %90
Bu Yazıyı Beğendiyseniz Bunlar da İlginizi Çekebilir:
