Tarihe Geçen Protesto Eylemleri

Aslıhan Demiralay

Last Updated on 13 Şubat 2023 by Aslıhan Demiralay

Tarihi Protesto Eylemleri

Çok eski tarihlerden beri insanların itiraz etme yöntemlerinden biri protesto etmek, protesto eylemlerinde bulunmak. Barışçı ve akıllıca yapıldığında düzeni değiştiren bir etkisi var. İşte tarihe geçen protesto eylemlerinden kısa bir liste.

1.March on Washington

1965 yılında Vietnam Savaşı’na karşı bir çok protesto eylemi yapıldı. Ancak en ilginçlerinden biri Ulusal Muhafızların silahının namlusuna çiçek yerleştiren protestocu akıllardan çıkmadı. Basit, küçük ancak meydan okuyan bir eylem.

1970 yılında düzenlenen gösterilerde aynı eylem tekrar edildi. 1970 Mayıs’ında Ohio’daki üniversite öğrencilerinin eylemi sırasında ölen dört öğrenciden Allison Krause’un, bir önceki gün namluya çiçek takan öğrencilerden biriydi.

Allison Beth Krause 1951 yılında doğdu. Ohio Kent State Üniversitesi’nin onur derecesine sahip öğrencilerinden biriydi. 1970 yılında henüz 19 yaşındayken Amerikan askerleri tarafından öldürüldü. Askerler bir grup öğrencinin üzerine ateş açtı ve gruptan 4 öğrenci hayatını kaybetti. Öğrenciler Kamboçya’nın istilasını protesto ediyordu. Olayda hayatını kaybeden diğer öğrenciler Jeffrey Miller, Sandra Lee Scheuer ve William Knox Schroeder’di.

2.Prag Baharı ve Ayaklanması

1968 yılından itibaren liberalleşen Çekoslavakya’da Alexander Dubçek iktidara geldi. Ancak liberalleşmeyi kabullenemeyen Sovyetler Birliği ve Varşova Paktı üyeleri 20-21Ağustos’ta Çekoslavakya’yı işgal etti. Dubçek işgal üzerine ordusuna karşı koymama emri verildi ve halka da güç kullanmayın çağrısı yapıldı.

Alexander Dubçek 21 Kasım 1921 tarihinde Slovakya’da dünyaya geldi. Çocukluğunda babası ile birlikte Sovyetler Birliği’nde yaşayan Dubçek daha sonra ailesiyle beraber Çekoslovakya’ya döndü. II.Dünya Savaşı sırasında yer altı direniş örgütüne katıldı ve Nazilere karşı mücadele etti. 1968 yılında Komünist Parti’nin genel sekreteri olan Dubçek, bir dizi reform hareketine girişti. Ancak durumdan memnun olmayan SSCB ve Varşova Paktı Üyesi ülkeler Çekoslovakya’yı işgal etti. Dubçek ve 5 kişi daha tutuklanarak Moskova’ya götürüldü. Halkın başlattığı direniş neticesinde SSCB Dubçek ile anlaşmak mecburiyetinde kaldı. Görevlerinden bir bir uzaklaştırılan Dubçek Ocak 1970’te Türkiye’ye büyük elçi olarak tayin edildi. Bu görevden de geri çağrılan politikacı Bratislava’da gözlem altında yaşadı. 1989’da Meclis Başkanlığı’na seçilen Dubçek Çekoslovakya’nın ayrılmasına karşıydı, 1992 yılında bir trafik kazasında hayatını kaybetti.

ira_einhorn_un_tuhaf_hikayesi — Ira Einhorn’un Tuhaf Hikayesi

3.Emily Wilding Davison-Derby Protestosu

4 Haziran 1913 tarihi ender rastlanan protesto eylemlerinden birine sahne oldu. Emily Davison kadınların oy kullanması için mücadele eden bir süfrajetti. Epsom Derbisi sırasında yarışın yapıldığı alana giren genç kadın Kral V.George’un atının altında kaldı ve hayatını kaybetti.

11 Ekim 1872 tarihinde Londra’da doğan Emily Wilding Davison Royal Holloway College’de edebiyat bursu kazanmasına rağmen babasının ölümü nedeniyle eğitimine devam edemedi. Öğretmenlik yaparak para kazanan Wilding 1908 yılında Londra Üniversitesi’nden onur öğrencisi olarak mezun oldu. Kadın hakları için verdiği mücadelede 9 kez tutuklandı ve 7 kez açlık grevine katıldı. 1913 tarihinde İngiltere Başbakanı Herbert Henry Asquith kadınlara seçme hakkı veren kararnameyi imzalamaktan vazgeçince Epsom Derbisi’nde yarış alanına girerek hayatını kaybetti.

4.Soweto Ayaklanması

1976 yılında Güney Afrika Cumhuriyeti’nde meydana gelen ayaklanma. Hükumetin siyah öğrencilerin derslerinde değişikliğe gitmesi sonucu yaklaşık 20.000 öğrenci sokaklara döküldü. Polisin sert müdahalesi sonucu yaklaşık 200 kişi hayatını kaybetti. Ancak ülkede bir çok değişimin de önü açılmış oldu.

Polisin açtığı ateş sonucu hayatını kaybedenlerden biri de 13 yaşındaki Hector Pieterson’dı. Olayların simge isimlerinden biri haline gelen Hector Pieterson adına 2002 yılında bir müze açıldı.

5.Kronstadt Ayaklanması

Sovyet Denizcilerinin ve askerlerinin Bolşevik iktidara karşı ayaklanması.1921 yılında meydana gelen olayda Stepan Petriçenko ayaklanmanın lideriydi. Ancak ayaklanma başarısız oldu ve kanlı bir şekilde bastırıldı.

Kronstadt Ayaklanması’nın lideri olan Stepan Petriçenko köylü bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Metal işçisi olarak çalışan Petriçenko, 1931 yılında Rus Donanması’na katıldı ve Rusya’nın Baltık Filosunda Petropavlovsk isimli savaş gemisinde görev almaya başladı. Ekim Devrimi’nden sonra Rusya’da yaşanan iç savaşın bitmesinden sonra Mart 1921’de isyan patlak verdi. Ancak Troçki’nin kuvvetleri tarafından bastırılan isyandan sonra 25 yıl Finlandiya’da sürgünde kaldı. 1941’de Finlandiya Hükümeti’yle ihtilafa düşünce tutuklandı. Daha sonra gönderildiği ana vatanında 1947’de idam edildi.

6.Boston Çay Partisi(Boston Tea Party)

16 Aralık 1773’te meydana gelen olayda Amerikalı kolonistler Büyük Britanya’dan gelen yüksek vergili çayı protesto etmek için İngiliz gemilerinden denize döktüler.

Kızılderili kılığına giren eylemciler gemilerde ki çayları denize döktüler bu da Amerikan Bağımsızlık Savaşı’nın ilk kıvılcımı olarak tarihe geçti.

Bu protesto eylemine liderlik eden isimlerden biri Samuel Adams’dı. Harvard’dan mezun olan Adams avukat olarak çalıştı. 1776’da yayımlanan Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi’ne imza atan isimlerden biri oldu.