Last Updated on 10 Şubat 2023 by Aslıhan Demiralay
Toplumsal Gerçekçi Filmler
Sinema; sanat, kitle iletişim ve aynı zamanda propaganda aracı. Böylesine çok yönlü bir aracın, tarih boyunca çeşitli amaçlarla kullanımı kaçınılmaz oldu. Bazı yönetmenler tarafından sinema politik bir araç olarak görüldü. Yönetmenler, geniş kitlelere ulaşabilen filmler sayesinde, toplumsal konuları sinemanın sanatsal boyutunu kullanarak anlattılar. Bu da toplumsal gerçekçi olarak nitelendirilen filmlerin ortaya çıkmasına neden oldu. Salon filmlerinden farklı olarak toplumsal gerçekçi filmlerde, toplumun farklı kesimlerinden insan hikâyeleri ve görmezden gelinen toplumsal sorunlar anlatılır. Türk sinemasının en iyi toplumsal gerçekçi filmlerini sizler için derledik.
Türk Sinemasının En İyi Toplumsal Gerçekçi Filmleri
1. Susuz Yaz (1963)
Susuz Yaz Türk sinemasının en başarılı yönetmenlerinden biri olarak kabul edilen Metin Erksan tarafından Necati Cumalı’nın hikâyesinden uyarlandı. Filmin başrolünü Erol Taş, Hülya Koçyiğit ve Ulvi Doğan gibi başarılı oyuncular paylaştılar. Filmin konusu küçük bir köyde geçer. Osman isimli bir çiftçinin arazisinde çıkan suyu sahiplenmek istemesi sonucunda, diğer köylüler arasında yaşanan gerilim ve Osman’ın ölen kardeşinin karısının hikâyesi anlatılır. Anadolu halkının sorunlarını ve töreyi anlatan “Susuz Yaz” sinema tarihimizin en başarılı toplumsal gerçekçi filmlerinden biri oldu. IMDB puanı: 7,9.
2. Umut (1970)
Umut Türk sinemasının çirkin kralı olarak tanınan Yılmaz Güney ve Şerif Gören tarafından yazılıp yönetilen film. Filmin kadrosunda Yılmaz Güney, Tuncel Kurtiz, Osman Alyanak ve Enver Dönmez gibi başarılı oyuncular yer alıyor. Filmde, faytonculuk yaparak ailesini geçindiren bir adamın hikâyesi anlatılır. Faytonculuk yapan bu adam, atını bir araba kazasında kaybedince, meçhul bir definenin peşine düşer.
Yoksul insanların hayatına odaklanan “Umut” o tarihe kadar Türk sinemasında çekilmiş en iyi toplumsal gerçekçi film olarak kabul edilir. IMDB puanı: 8.1.
3. Sürü (1979)
Yönetmenliğini Zeki Ökten’in yaptığı filmin senaryosu Yılmaz Güney tarafından kaleme alındı. Filmin kadrosunda Tarık Akan, Melike Demirağ ve Tuncel Kurtiz gibi başarılı oyuncular yer aldı. Yoksulluk nedeniyle ezilen insanların hikâyesini anlatan film; çağdışı kalmış toplumun sorunlarını, aşiretler arasında çıkan çatışmaları ve insanların bireysel hesaplaşmalarını konu alır. Gösterime girdiği dönemde büyük ses getiren “Sürü” sinema tarihimizin en başarılı toplumsal gerçekçi filmlerinden biridir. IMDB puanı: 8.2.
4. Yol (1982)
Yönetmenliğini Şerif Gören’in yaptığı filmin senaryosu Yılmaz Güney tarafından kaleme alındı. Filmin kadrosunda Tarık Akan, Şerif Sezer, Halil Ergün ve Meral Orhonsay gibi başarılı oyuncular yer aldı. Filmde, İmralı Açık Cezaevi’nden bayram iznine çıkan beş mahkûmun hikâyesi anlatılır. Ayrıca, töre ve namus gibi konular kadınlar üzerinden film boyunca eleştirilir. 1982 yılında Cannes Film Festival’inde büyük ödül Altın Palmiye’yi kazanan Yol, sinema tarihimizin unutulmazları arasına girdi. IMDB puanı: 8.0.
Türk Sineması’nda toplumsal gerçekçi denilince akla gelen ilk filmlerden.
5. Anayurt Oteli (1987)
Yönetmenliğini Ömer Kavur’un yaptığı filmin senaryosu Yusuf Atılgan’ın aynı adlı eserinden uyarlandı. Filmin kadrosunda Macit Koper, Şahika Tekand, Serra Yılmaz ve Orhan Çağman gibi başarılı oyuncular yer alıyor. Film küçük bir Anadolu kasabasında yer alan Anayurt Oteli’nde geçer. Anayurt Oteli’nin kâtibi Zebercet, günün birinde oteline kalmaya gelen esrarengiz kadının yıllarca tekrar gelmesini beklemektedir. Bu süre zarfında kendine ve hayatına yabancılaşan Zebercet, film boyunca farklı olaylara karışır. IMDB puanı: 7.6.
Toplumsal gerçekçi filmlerin en iyi örneklerinden biri.
6. Gece, Melek ve Bizim Çocuklar (1994)
Filmin yönetmen koltuğunda Atıf Yılmaz oturuyor. Filmin kadrosunda ise Uzay Heparı, Mehmet Teoman, Derya Arbaş, Candan Erçetin ve Bennu Yıldırımlar gibi ünlü isimler yer alıyor. İstanbul’un arka sokaklarında geçen filmde; eşcinsellerin maruz kaldığı ayrımcılık, hayat kadınlarının sıkıntıları ve uyuşturucu satıcılarının hikâyesi anlatılır. İnsan ve insana dair her şeyin anlatıldığı Gece, Melek ve Bizim Çocuklar’da toplum tarafından ötekileştirilen insanların hayatlarına yakından tanıklık edilir. IMDB puanı: 7,2.
7. Ağır Roman (1997)
Mustafa Altıoklar tarafından yönetilen filmin kadrosunda Okan Bayülgen, Müjde Ar, Küçük İskender, Aysel Gürel, Serra Yılmaz ve Zafer Algöz gibi ünlü sanatçılar yer alıyor. İstanbul’un arka sokaklarında geçen filmde, Kolera Canavarı denilen bir seri katilin işlediği cinayetler ve bu cinayetler etrafında gelişen olaylar anlatılır. Yoksulluk altında ezilen insanların, hayat kadınlarının, eşcinsellerin ve suçluların hikâyesine odaklanan filmde toplumsal bir panorama göze çarpar. IMDB puanı: 7,7.
8. Hoşça Kal Yarın (1998)
Reis Çelik tarafından yönetilen filmin kadrosunda Berhan Şimşek, Mazlum Çimen ve Bülent Çolak gibi başarılı oyuncular yer alıyor. 1998 yılında gösterime giren filmde, 60’lı ve 70’li yıllarda ülkeyi ayağa kaldıran ve ülkenin bağımsızlığı için uğraşan üç gencin hikâyesi anlatılır. Türkiye tarihine damga vuran Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın hikâyesinin anlatıldığı filmde, Türkiye siyasetinin yakın tarihine tanıklık edilir. Toplumsal gerçekçi filmleri seven ve Türkiye siyasetine ilgi duyan sinemaseverlerin mutlaka izlemesi gereken bir film. IMDB puanı: 6,5.
9. Anlat İstanbul (2005)
Filmin yönetmenliğini Ümit Ünal, Kudret Sabancı, Selim Demirdelen, Yücel Yolcu ve Ömür Atay paylaşırken, filmin kadrosunda ise Altan Erkekli, Özgü Namal, Mehmet Günsür, Azra Akın, Nejat İşler ve Nurgül Yeşilçay gibi başarılı oyuncular yer alıyor. 2005 yılında gösterime giren filmde İstanbul’da yaşayan insanların hikâyeleri anlatılır. Müzisyenlerin, mafya liderlerinin, akıl hastalarının, trans bireylerin ve seks işçilerinin hayatına odaklanan film, farklı kesimden insanların panoramasını sunar. Filmde beş farklı öykünün temelde tek bir öyküye bağlanması ile klasik anlatının dışına çıkıldı. Son derece çarpıcı ve sürükleyici bu filmi sinemaseverlerin kaçırmaması gerekir. IMDB puanı: 7.3.
10. Güneşi Gördüm (2009)
Mahsun Kırmızıgül tarafından yönetilen filmin kadrosunda Altan Erkekli, Erol Günaydın, Demet Evgar ve Emre Kınay gibi usta isimler yer alıyor. Doğu Anadolu’da yaşan bir köy halkının, yaşanan terör olaylarından sonra İstanbul’a göç etmek zorunda kalmasının hikâyesi anlatılır. Filmde; Türkiye’nin siyasi olaylarına, ekonomik sıkıntılara, çarpık kentleşmeye, göçmen sorununa ve LGBTİ+ bireylerinin problemlerine dikkat çekilir. 2009 yılında Akademi Ödülleri’nde Türkiye’nin yabancı dilde en iyi film dalında Oscar aday adayı olarak gösterilen film, izleyicisine adeta Türkiye’nin portresini sunar. IMDB puanı: 6.6.
Bu Yazıyı Beğendiyseniz Bunlar da İlginizi Çekebilir:
