Last Updated on 9 Mart 2025 by Aslıhan Demiralay
Milli Mücadele Hakkında En İyi Kitaplar
Milli Mücadele, hakkı çok teslim edilememiş bir konu. Yeteri kadar kitaba, filme ve belgesele konu olmamış olsa da Milli Mücadeleyi çok iyi anlatan, hakkını veren kitaplar da var. Emperyalizme karşı verilen en büyük mücadelenin, en büyük destanın hikayesi daha bir çok esere konu olacak hikayeler barındırıyor.
Ayışığında Çalışkur-Haldun Taner
1.Nutuk-Mustafa Kemal Atatürk
Milli Mücadelenin en yetkili ağzından bir tanıklık öyküsü. Hayatı cephelerde geçen, bağımsızlıktan başka yol tahayyül edemeyen bir adam bir milletin kaderini çizdi. Mustafa Kemal Atatürk’ün kendi ağzından yaşananlara ve yapılan fedakarlıklara ışık tutuyor. Mecliste Mustafa Kemal’in 6 gün boyunca okuduğu kitap ilk kez 1927 yılında basıldı. Kitap Atatürk’ün Samsun’a çıkmasıyla başlıyor ve Gençliğe Hitabeyle sonlanıyor.
Temel ilke, Türk milletinin haysiyetli ve şerefli bir millet olarak yaşamasıdır. Bu ilke, ancak tam istiklale sahip olmakla gerçekleştirilebilir. Ne kadar zengin ve bolluk içinde olursa olsun, bağımsızlıktan yoksun bir millet, medeni insanlık dünyası karşısında uşak olmak konumundan yüksek bir davranışa layık görülemez.
yabancı bir devletin koruyup kollayacağını kabul etmek, insanlık vasıflarından yoksunluğu, güçsüzlük ve miskinliği itiraftan başka bir şey değildir. Gerçekten de, bu seviyesizliğe düşmemiş olanların, isteyerek başlarına bir yabancı efendi getirmelerine asla ihtimal verilemez.
Halbuki, Türk’ün haysiyeti, gururu ve kabiliyeti çok yüksek ve büyüktür. Böyle bir millet esir yaşamaktansa yok olsun daha iyidir!..
O halde, ya istiklal ya ölüm!
Kitaptan
2.Şu Çılgın Türkler-Turgut Özakman
Usta yazar Turgut Özakman’ın gençlik yıllarından beri tuttuğu notlar ve araştırmaların neticesinde ortaya çıkan Şu Çılgın Türkler aslında bir üçlemeye ait. Kronolojik olarak okumak isterseniz sıralama şöyle;
1.Diriliş-Çanakkale 1915
2.Şu Çılgın Türkler
3.Cumhuriyet-Türk Mucizesi
Turgut Özakman kitabında yaşanmış olayları güzel Türkçesiyle roman haline getirdi. 688 sayfalık kitap bir çırpıda okunurken, daha önce hiç bilinmeyen milli kahramanlar ve hikayeleri gün yüzüne çıkıyor.
Turgut Özakman-1930 yılında Ankara’da doğan Özakman Ankara Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Daha sonra tiyatro eğitimi alan yazar tiyatro üzerine çalışmaya başladı. 2013 yılında hayatını kaybetti.
3.Mustafa Kemal-Yılmaz Özdil
Usta gazeteci Yılmaz Özdil’in kaleminden Mustafa Kemal’in hayatı. Mustafa Kemal’in hayatıyla milli mücadeleyi ayırmak mümkün olmadığı için, bu kitap da konunu en iyilerinden. Turgut Özakman’ın kitabında olduğu gibi daha önce gündeme gelmemiş ayrıntılar, verilen mücadele için yapılan fedakarlıklar akıcı bir dille anlatılıyor.
Yılmaz Özdil 1965 yılında İzmir’de doğdu. Gazetecilik ve Basın Yüksek Okulu’ndan mezun olduktan sonra muhabirliğe başladı. Televizyon haberleri de için çalışan Özdil, Hürriyet Gazetesi’nde köşe yazarlığı yaptı. Son olarak Sözcü Gazetesi’nde yazan Özdil Türkiye’nin en çok okunan yazarlarından biri.
4.Zeytindağı-Falih Rıfkı Atay
Falih Rıfkı Atay’ın Zeytindağı kitabı 1915 yılından başlıyor anlatmaya. O dönem Cemal Paşa’nın emir subayı olan Falih Rıfkı Osmanlı Ordusu’nun durumunu birinci elden anlatıyor. Görevi için İstanbul’dan Kudüs’e giden Atay, burada Osmanlı’ya bakışı, ordunun çaresizliğini net bir şekilde gösteriyor. Osmanlı’nın son yıllarına ışık tutan bu kısacık kitap, dönemin bir analizini yapıyor. Kitapla ilgili Behçet Kemal Çağlar şunları yazdı:
….Gençlere kitap, mekteplere kıraat, milli edebiyata nümune…
İşte; bu kitap, o kadar çok beklenen ve o kadar çok aranan hayati ihtiyaçlara tek başına cevap vermek kudretin haizdir.
Ne kadar muhteşem; kimsenin dudağını bükmeye hakkı olamaz. Halep ordaysa arşın burdadır…
Bu kitabı okumak adeta bir borçtur ve bir vazifedir.
Behçet Kemal Çağlar
Falih Rıfkı Atay 1984’de İstanbul’da doğdu. İstanbul Edebiyat Fakültesi’ni bitirdi ve gazeteci olarak çalışmaya başladı. Falih Rıfkı I. Dünya Savaşı’na yedek subay olarak katıldı. Cemal Paşa’nın emir subayı olarak Kudüs ve Suriye’de görev yaptı. I. Dünya Savaşı sonrası gazeteciliğe devam etti.1922 yılında milletvekili seçildi. 1950 yılında siyaseti bıraktı ve yazarlığa odaklandı.1971 yılında hayatını kaybetti. En önemli kitapları arasında Çankaya(1961), Zeytindağı (1932), Babanız Atatürk(1955), Kurtuluş(1966) sayılabilir.
5.Yaban-Yakup Kadri Karaosmanoğlu
Yakup Kadri Yaban kitabında I. Dünya Savaşı’nın bitiminde Sakarya Savaşı’nın sonuna kadar geçen süreçte bir köyde yaşananları anlatır. Köydeki hayat, köylülerin milli mücadeleye bakışları, köydeki yaşam şartlarını tarafsız bir dille anlatır. Milli mücadelenin sadece emperyal devletlere karşı değil, yoksulluğa ve cahilliğe karşı da yapıldığını hatırlatır. Yoksul ve cahil bırakılmış Anadolu halkının bir portresini ve ve İstanbul aydının rolünü anlatır.
Yakup Kadri Karaosmanoğlu 1887’de Kahire’de doğdu. Asıl ünün romanlarıyla sağladı. En bilinen romanları Yaban, Nur Baba ve Kiralık Konak’tır. Milli Mücadele’nin başından itibaren Atatürk’ün yanında yer alan yazar, savaş sonrası milletvekili ve diplomat oldu. Özellikle büyük elçi olarak anılarını yazdığı kitabı Zoraki Diplomat tarih ve diplomasi ile ilgilenenler için bir başvuru kitabı niteliğindedir. Yakup Kadri 1974 yılında Ankara’da hayatını kaybetti.
6.Son Cüret-Yılmaz Özdil
Yılmaz Özdil’in Son Cüret kitabı Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkmadan önce yaptığı son hazırlıklardan başlıyor. Milli Mücadele hangi şartlarda başladı? Nasıl Karar verildi? Başlangıçtan sonra da Milli Mücadelede yaşanan eşi benzeri görülmemiş tarihi olaylar yazar tarafından akıcı bir şekilde anlatılıyor. Yazarın da kitap içinde sorduğu gibi bazı olaylar ve kişilerin milli eğitim müfredatında hiç olmaması ve tarih kitaplarına geçmemesi de son derece manidar. Kitap Mustafa Kemal’in şu sözleriyle başlıyor.
Kuvayi Milliye, namuslu bir insanın
yastığının altındaki tabancaya benzer,
namusunu korumak için herhangi bir ümit
kalmadığı anda, hiç olmazsa
intihar etmeye yarar.
Mustafa Kemal
7. O Sarışın Kurt-Attila İlhan
Türk Edebiyatı’nın büyük şairi Attila İlhan’dan bir destan. İşgal kuvvetlerinin İstanbul’a girişi ile başlayan kitap, Cumhuriyetin kuruluş yıllarına bir ülkenin doğum sancılarına tanıklık ediyor. Usta yazarın 1997-1998 yıllarında tamamladığı görsel roman olarak da tabir edilen yapıt senaryo formatında yazıldı.
Attila İlhan 1925 yılında İzmir Menemen’de doğdu.16 yaşında bir Nazım Hikmet şiirine yazdığı bir mektupta yer vermesi nedeniyle okuldan uzaklaştırıldı ve tutuklandı. Liseyi zorluklarla bitirdikten sonra hukuk fakültesine gitti ancak gazetecilik ve yazarlık çalışmaları nedeniyle okulu bitirmedi. Roman, şiir, senaryo gibi çeşitli dallarda eserler veren yazar 2005 yılında hayatını kaybetti.
8. Anadolu İhtilali-Sabahattin Selek
Sabahattin Selek’in 9 yılda, resmi belgelere ve yayınlara dayanarak hazırladığı unutulmaz eser. Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan, Kurtuluş Savaşı’nın sonuna dek geçen süre bütün yönleriyle anlatılıyor. Anadolu İhtilali milli mücadeleyi en iyi anlatan kitaplardan biri.
Sabahattin Selek-Sabahattin Selek 1922 yılında dünyaya geldi. Bursa Askeri Lisesi ve Kara Harp Okulu’nda eğitim gördü. Süvari teğmeni olarak görev yaptığı ordudan ayrıldı ve Ant Dergisi’nde çalışmaya başladı. 1973-1977 yılları arasında CHP Ankara milletvekilliği yaptı. Anadolu İhtilali adlı kitabıyla Cumhuriyet gazetesince verilen 1966 Yunus Nadi Sosyal Bilimler Ödülünü aldı. 1990 yılında hayatını kaybetti.
Sabahattin Selek Kitapları
Anadolu İhtilali (2 c., 1965-1966),
Millî Mücadele:Büyük Taarruzdan İzmir’e (1971),
İsmet İnönü: Hatıralar (1969, 1988).
İlgili Yazı: Aziz Nesin’in En Çok Okunan Kitapları
9. Ateşten Gömlek-Halide Edib Adıvar
Türk Edebiyatının en önemli isimlerinden Halide Edib Adıvar’ın eseri Ateşten Gömlek, Kurtuluş Savaşı yıllarını anlatıyor. Kendisi de bizzat savaşta görev alan Halide Edib’in kaleminden yaşananlar.
“İhtilal ve isyan günlerinden beri koza, kurt, kelebek devirleri tetkik edilen mahlûkat gibi Sakarya silâh arkadaşlarımın “Ateşten Gömlek”te birkaç solgun aksini İstanbul, ihtilal ve ordu günlerinden alıp kâğıt üstüne koymaya çalıştım. İstediğim gibi olmadığı için silâh arkadaşlarımdan af dilemek isterdim. Bize onlar ilham ettiler.”
Halide Edib Adıvar
İlgili Yazı: Reşat Nuri Güntekin Romanları
10.Tek Adam – Şevket Süreyya Aydemir
Şevket Süreyya Aydemir’in üç ciltlik eseri “Tek Adam”, Mustafa Kemal Atatürk’ün yaşamını, düşüncelerini ve liderlik sürecini detaylı bir şekilde anlatan en önemli biyografik eserlerden biri. Kitap, Atatürk’ün çocukluğundan başlayarak askeri kariyerini, Osmanlı’nın çöküş sürecindeki rolünü, Kurtuluş Savaşı’nı, Cumhuriyet’in kuruluşunu ve reformlarını kapsamlı bir şekilde ele alır.
Aydemir, titiz bir araştırma ve güçlü bir anlatım diliyle Atatürk’ü sadece bir lider olarak değil, aynı zamanda bir insan olarak da okuyucuya sunar. Kitap, Atatürk’ün kişisel mücadelelerini, ideallerini ve karşılaştığı zorlukları tarihsel olaylarla birlikte analiz eder.
Özellikle Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet’in ilanı sürecine dair detaylı anlatımlar, dönemin ruhunu anlamak için büyük bir kaynak niteliğindedir. Eser, Atatürk’ün reformcu kimliğini, modernleşme çabalarını ve Türkiye’yi çağdaş uygarlık seviyesine taşıma vizyonunu etkileyici bir şekilde ortaya koyar.
Tarih ve biyografi meraklıları için vazgeçilmez bir eser olan Tek Adam, Atatürk’ü anlamak isteyen herkesin mutlaka okuması gereken kitaplardan biridir.
11. İstiklal Harbi – Kazım Karabekir
Kazım Karabekir’in İstiklal Harbi adlı eseri, Türkiye’nin bağımsızlık mücadelesinde önemli bir rol oynayan bir askerin gözünden Kurtuluş Savaşı’nı anlatan en değerli kaynaklardan biri. Kitap, Karabekir’in doğrudan tanıklık ettiği olayları ve savaş sürecinde üstlendiği sorumlulukları ayrıntılı bir şekilde ele alır.
Karabekir, Osmanlı’nın son döneminden başlayarak Mondros Mütarekesi sonrası Anadolu’daki karışıklıkları ve işgallere karşı verilen mücadeleyi kendi bakış açısından aktarır. Doğu Cephesi’nde Ermeni ordusuna karşı yürütülen harekât, Erzurum ve Kars’ın kurtarılması gibi önemli askeri olaylar kitapta detaylı bir şekilde işlenir. Ayrıca, Milli Mücadele’nin lider kadrosu içindeki anlaşmazlıklar ve siyasi süreçler hakkında da bilgiler içerir.
Eser, özellikle Mustafa Kemal Atatürk ile Kazım Karabekir arasındaki ilişkileri, mücadeleye dair farklı bakış açılarını ve dönemin stratejik kararlarını anlamak açısından büyük önem taşır. Karabekir’in hatırat niteliğindeki bu kitabı, Kurtuluş Savaşı’nın askeri ve siyasi yönünü birincil kaynaklardan okumak isteyenler için vazgeçilmez bir eser.
12. Milli Mücadele Hatıraları – Ali Fuat Cebesoy
Ali Fuat Cebesoy’un Milli Mücadele Hatıraları adlı eseri, Kurtuluş Savaşı sürecini ve Milli Mücadele’nin örgütlenme aşamalarını birinci elden anlatan en önemli hatıratlardan biri. Mustafa Kemal Atatürk’ün yakın silah arkadaşlarından biri olan Cebesoy, Anadolu’da başlayan direniş hareketinin temel taşlarını ve savaşın kritik dönemeçlerini kendi tanıklıklarıyla aktarır.
Kitap, Osmanlı’nın son döneminden başlayarak Mondros Mütarekesi sonrası işgallere karşı nasıl bir direniş hattı oluşturulduğunu ve Anadolu’da Kuvâ-yi Milliye’nin nasıl teşkilatlandığını anlatır. Cebesoy, Sivas ve Erzurum Kongreleri, Ankara’daki yapılanma süreci ve Batı Cephesi’nin kurulması gibi kritik gelişmelere dair detaylı bilgiler sunar. Ayrıca, Atatürk ile arasındaki yazışmalar ve birlikte aldıkları kararlar da belgelerle aktarılmıştır.
Eser, yalnızca askeri stratejileri değil, aynı zamanda dönemin sosyal ve siyasi dinamiklerini de ortaya koyarak Milli Mücadele’nin arka planını anlamak isteyenler için değerli bir kaynak niteliğinde. Kurtuluş Savaşı’nın temelini oluşturan olayları doğrudan bir komutanın gözünden okumak isteyenler için mutlaka okunması gereken bir eser.
13.Yüzbaşı Selahattin’in Romanı – Mehmet Rauf
Mehmet Rauf’un Yüzbaşı Selahattin’in Romanı, Kurtuluş Savaşı’nı edebi bir bakış açısıyla ele alan önemli eserlerden biri. Mehmet Rauf, özellikle Eylül romanıyla tanınsa da, bu eserinde bireysel aşk ve hüzün temalarından sıyrılarak milli mücadele ruhunu ve savaşın insan üzerindeki etkilerini merkeze alır.
Roman, Yüzbaşı Selahattin adlı bir subayın gözünden Kurtuluş Savaşı’nın zorluklarını, Anadolu’da verilen mücadeleyi ve halkın yaşadığı sıkıntıları anlatır. Selahattin, hem cephede savaşan bir asker hem de yüreğinde vatan sevgisi taşıyan bir kahramandır. Onun yaşadığı duygusal ve fiziksel zorluklar, savaşın bireyler üzerindeki etkisini derinlemesine hissettirir.
Mehmet Rauf, romanında vatan sevgisi, fedakârlık ve savaşın getirdiği psikolojik travmaları güçlü bir şekilde işlemiştir. Eserde, savaşın cephede olduğu kadar insanların iç dünyasında da nasıl büyük değişimlere neden olduğu vurgulanır.
Bu roman, Kurtuluş Savaşı’nın edebi yansımalarından biri olarak, o dönemin ruhunu ve mücadelesini anlamak isteyenler için kıymetli bir eserdir. Hem tarihi hem de edebi yönüyle dikkat çeken kitap, savaşın sadece cephede değil, insanların ruhunda da kazanılması gereken bir mücadele olduğunu gösterir.
Mehmet Rauf: Hayatı ve Edebi Eserleri
Mehmet Rauf, 1875 yılında İstanbul’da doğmuş, Servet-i Fünun edebiyatının önemli yazarlarından biridir. Bahriye Mektebi’ni bitirdikten sonra deniz subayı olarak görev yaptı, ancak edebiyata olan ilgisi nedeniyle yazarlığa yöneldi. 1896 yılında Halit Ziya Uşaklıgil’in teşvikiyle Servet-i Fünun topluluğuna katıldı.
En ünlü eseri, Eylül (1901), Türk edebiyatının ilk psikolojik romanı olarak kabul edilir. Bu eserde bireyin iç dünyasını ve duygusal çatışmalarını detaylı bir şekilde ele aldı. Ayrıca, Ferda-yı Garam, Genç Kız Kalbi, Böğürtlen gibi romanlarında aşk, tutku ve hayal kırıklığı temalarını işledi. Yüzbaşı Selahattin’in Romanı ise onun milli mücadeleye dair kaleme aldığı önemli bir eseridir.
Servet-i Fünun döneminin önemli yazarlarından biri olarak, edebiyatımıza psikolojik tahlillerin yer aldığı eserler kazandıran Mehmet Rauf, 1931 yılında hayatını kaybetti.
Bu Yazıyı Beğendiyseniz Bunlar da İlginizi Çekebilir:
